همه چیز در مورد آبله

آبله

 

آبله، درمعنای لغوی به برآمدگی پوست براثر سوختگی یا زخم و ضربه گفته می شود و مترادف تاول است اما اسم خاص نوعی بیماری ویروسی نیز می باشد این بیماری ویروسی تنها بیماری بشر است که به طور کامل با واکسیناسیون از طبیعت حذف شده است.

آبله مرغان یک عفونت شدیداً مسری است. که علامت و مشخصه آن ضایعات پوستی می باشد.

آبله مرغان توسط ویروس واریسلا زوستر که از خانواده هرپس ویروس است ایجاد می شود این ویروس بعد از ایجاد آبله مرغان، در همه افراد به صورت نهفته در مسیر رشته های عصبی که از نخاع خارج می شوند جایگزین می شود و فعالیت مجدد آن منجر به بیماری زونا یا هرپس زوستر Herpes zoster می گردد. این ویروس از راه قطرهای ریز در هوا یا تماس با ضایعات پوستی از فرد بیمار انتقال می یابند. انسان تنها مخزن ویروس آبله مرغان است یک بیماری شدیداً مسری است بطوری که میزان ابتلای آن در افراد حساس  حداقل 90 درصد می باشد. عمدتاً در اواخر زمستان و اوایل بهار در نواحی معتدل بروز می کند. بیشترین گروه سنی مستعد ابتلا 5 تا 9 هستند بقیه موارد اغلب بچه های زیر 15 سال است در حدود 10% بالای 15 سال را درگیر می کند. در نواحی معتدل معمولا 90 تا 95% افراد ویروس واریسلا زوستر را در دوران کودکی کسب می کنند. استفاده از داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی بدن خطر بروز این بیماری را افزایش می دهد.

 

علایم آبله مرغان

بیماری معمولا 14-17 روز بعد از تماس (دوره کمون یا نهفته) با فرد مبتلا به آبله مرغان یا زونا شروع می شود.

علایم عمومی: این علایم که شبیه علائم آنفلونزا بوده که عبارتند از تب، بی حالی، بی اشتهایی، سردرد و گاهی اوقات درد خفیف شکم 2-1 روز قبل از بروز ضایعات پوستی رخ می دهد. این علایم بیشتر در بچه های بزرگتر دیده می شوند و تا 4-5 روز باقی می مانند.

 

ضایعات پوستی

ضایعات پوستی که علامت اصلی بیماری هستند ابتدا روی پوست صورت و سینه ظاهر می شوند و بعد سایر قسمت های بدن نیز مبتلا می شوند. ضایعات اولیه شامل ماکوپاپول های قرمز (شبیه جوش) شدیداً خارش دار است که در نهایت به وزیکول های حاوی مایع روشن تبدیل می شوند سپس این ضایعات دلمه بسته و بهبود می یابند و در یک زمان انواع مختلف این ضایعات روی پوست دیده می شوند ضایعات را می توان روی مخاط حلق یا دستگاه تناسلی پیدا کرد.

 

انتقال یا سرایت بیماری

محتمل ترین راه سرایت بیماری از طریق سیستم تنفسی و ترشحات تنفسی است راه دیگر انتقال تماس مستقیم با ضایعات پوستی بیمار مبتلا به آبله مرغان یا زونا است. میزان انتقال در تماس های خانوادگی 80 تا 90% است دوره سرایت آبله مرغان از 24-48 ساعت قبل از ظهور ضایعات پوستی شروع می شود و تا وقتی است که تمام وزیکول ها ضایعات پوستی دلمه بسته و خشک شوند و ضایعات آبدار وجود نداشته باشد. دوره نهفته (کمون) بیماری بین 10- 21 روز است. اما معمولا 14- 17 روز طول می کشد.

 

عوارض آبله مرغان

عفونت پوست

شایعترین عارضه عفونی آبله مرغان، اضافه شدن عفونت ثانویه باکتریال بر روی ضایعات پوستی است علت این عفونت خراشیدگی آنها بدنبال خاراندن می باشد. همچنین برخی اوقات جای تاول در صورتی که تاول عفونی شود باقی می ماند.

 

عفونت ریه

وخیم ترین عارضه آبله مرغان است و اغلب بالغین را گرفتار می کند. معمولا 2-5 روز بعد از شروع بیماری با علایم تنگی نفس، سرفه و تند شدن تنفس و تب ظاهر می شود و ممکن است باعث نارسایی تنفسی شود.

 

بیماری زونا

گاهی پس از طی شدن مسیر بیماری آبله مرغان ویروس در بدن به حالت خفته باقی می ماند. (احتمالا در ریشه اعصاب نزدیک نخاع) این ویروس خفته ممکن است سال ها بعد دوباره بیدار شود و بیماری زونا را ایجاد کند. این بیماری ناشی از فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستر در رشته عصبی نخاعی است که با درد شدید و ضایعات پوستی مشخص می شود.

 

سایر عوارض

عبارتند از عفونت مغز یا پرده های مغزی بوسیله ویروس واریسلا زوستر التهاب قلب، قرنیه، مفاصل و کبد و پانکراس، سیر بیماری بهبود خود به خودی کودکان معمولا در عرض 7-10 روز بهبود می یابند در بزرگسالان این مدت بیشتر است و احتمال بروز عوارض در آنها بیشتر است پس از بهبود فرد برای تمام عمر در مقابل آبله مرغان ایمنی دارد.

 

آبله مرغان در حاملگی

در موارد نادر، آبله مرغان مادر منجر به سندرم مادرزادی آبله مرغان می گردد که با علایم کوچکی سر (میکروسفالی) ناهنجاری در یک اندام نقایص چشمی و ضایعات پوستی موقع تولد مشخص می شود زمانی که مادر در فاصله زمانی 5 روز قبل از زایمان تا 2 روز بعد از زایمان مبتلا به آبله مرغان شود نوزاد مبتلا به آبله مرغان پیشرونده می شود و میزان مرگ و میر بالاست.

 

درمان

هدف درمان آبله مرغان جلوگیری از بروز عوارض آن است. برای این منظور گرفتن ناخن ها، حمام روزانه با آب ولرم و داروهای ضد خارش توصیه می شود.

درمان با آسیکلوویر نیز در بیمارانی که کمتر از 24 ساعت از بیماری آنها گذشته توصیه می شود. بخصوص در بیماران بالای 15 سال. اگر تب وجود دارد از استامینوفن استفاده کنید به هیچ عنوان از آسپرین استفاده نکنید. زیرا این دارو ممکن است در بروز سندرم برای (یک نوع آنسفالیت) در کودکانی که دچار عفونت ویروسی هستند نقش داشته باشد.

 

پیشگیری واکسن

اخیراً نوعی واکسن زنده ضعیف شده واریسلا مورد تایید قرار گرفته است این واکسن در کودکانی که از نظر ایمنی سالم هستند استفاده می شود ایمنوگلوبولین واریسلا زوستر حاوی آنتی بادی ضد ویروس واریسلا است که در موارد زیر استفاده می شود. (در صورتی که این افراد تماس با بیمار داشته باشند) :

– کودکان با ضعف سیستم ایمنی

– افراد طبیعی در سن بلوغ که حساس هستند (از نظر ایمنی)

– خانم های حامله نوزادانی که در معرض آبله مرغان مادر قرار گرفتند.

– نوزادان با سن کمتر از 28 هفتگی که در بیمارستان بستری شده اند.

در موارد بالا VZIG باید در عرض 96 ساعت بعد از تماس تزریق شود. در صورت ابتلا به آبله مرغان معمولاً ایمنی برای تمام عمر باقی می ماند و دو بار ابتلا به آبله مرغان نادر است ولی احتمال ابتلا به زونا در این فرد وجود دارد.

 

 

 

 

گردآوری و تنظیم :نایس کلوب

برگرفته از کتاب علل، علایم و تشخیص بیمار ی های پوست، صورت و مو ، مولف: بهزاد خراد زیر نظر دکتر علیرضا خرمی