لیپوزوم ها
واژه لیپوزوم در صنعت زیبایی و آرایش هر روزه بیشتر شهرت می یابد. برای شناسایی لیپوزم ها باید با برخی مفاهیم مربوط به نحوه نفوذ مواد به درون پوست آشنا شویم. مانع عمده نفوذ مواد خارجی به درون پوست لایه کراتینی (شاخی) است. این سلول های سطح خارجی پوست در لایه های فشرده ای قرار گرفته اند و حاوی مقادیر زیادی مواد شاخی هستند. لیپوزوم به منظور ایجاد روش جدیدی برای انتقال مواد فعال به درون اپیدرم و درم مورد استفاده قرار می گیرند.
عامل عمده تعیین کننده میزان نفوذ ماده به درون پوست اندازه مولکول آن ماده است و اگر این اندازه از حد معینی بیشتر باشد مولکول مربوطه نمی تواند وارد پوست شود. به عنوان مثال کلاژن موجود در بسیاری از فرآورده های آرایشی دارای مولکول های نسبتاً درشت غیرقابل نفوذ به درون پوست است. بعلاوه فرآورده های روغنی نسبت به محصولاتی که پایه آبی دارند قدرت نفوذ بیشتری دارند.
ساختمان غشاء سلولی؛ فسفولیپیدها
غشاء بیرونی سلول ها و از جمله سلول پوست متشکل از فسفولیپیدها پلی ساکاریدها و پروتئین های مختلف است، فسفولیپیدها ترکیبات چربی محتوی فسفر بوده و به صورت یک ساختمان دو لایه غشاء سلولی را تشکیل می دهند. این ساختمان غشایی، مانع عبور مواد ناخواسته از خارج به داخل سلول و یا برعکس می شوند و به سلول امکان تنظیم ورود و خروج مواد مختلف را می دهد.
لیپوزوم ها چیستند ؟
لیپوزوم ها حبابچه های کروی هستند که در مرکز خود حاوی آب می باشند. قطر آنها بر حسب میکرومتر محاسبه می شود، غشاء تشکیل دهنده این ساختمان های کروی شامل یک یا چند لایه است.
اساس استفاده از لیپوزوم ها
استفاده از لیپوزوم ها بر این اساس قرار دارد که غشاء سلول های بدن و پوست متشکل از فسفولیپیدها است. بنابراین یک لیپوزوم کوچک که خود حاوی فسفولیپید باشد می تواند به عنوان نوعی حامل عمل کند. می توان موادی چون داروها را درون لیپوزوم ها جا گذاری کرد که در مرکز یا در غشاء لیپوزوم قرار داده می شود. از لحاظ علمی هنوز چگونگی این انتقال روشن نیست. یک مکانیسم احتمالی این است که غشاء لیپوزوم و غشاء سلول با یکدیگر ادغام شده و به این وسیله راه نفوذ به درون سلول باز می شود. اکثر مطالعات نشان می دهد که لیپوزوم ها در سطح سلول یا لایه شاخی بیرونی، تخریب می شوند و از اینجا ماده فعال وارد لایه های عمیق تر پوست می گردد. مطالعات دیگری این احتمال را مطرح می سازد که به علت دشواری نفوذ به درون لایه شاخی اکثر لیپوزوم ها از راه منافذ پوستی به درون پوست نفوذ می کنند.
عمده ترین مورد استفاده از لیپوزوم ها در درماتولوژی برای داروهای ضد قارچ است استفاده از لیپوزوم ها برای آنتی بیوتیک ها، کورتیکوستروئیدها و رتینوئیدها نیز در دست تحقیق است.
در صنایع آرایشی از لیپوزومها اغلب در زمینه مرطوب کننده ها استفاده می شود. بعلاوه محصولات حاوی انواع ویتامین ها تولید شده اند. اگرچه ارزش آنها و اینکه آیا قابل جایگذاری در لیپوزوم ها هستند یا خیر هنوز مورد ترید است.
نیوزوم ها
به منظور افزایش قابلیت نفوذ به داخل پویت نیوزوم ها خلق شده اند. اینها از لحاظ ساختمانی شبیه به لیپوزوم ها و مانند آن ها کروی شکل اند. غشاء حبابچه ای نیوزوم ها متشکل از ترکیبات روغنی یا الکل است.
فواید احتمالی دیگر لیپوزوم ها و نتیجه گیری
لیپوزوم ها متشکل از یک ماده روغنی بوده و لایه ظریفی بر سطح پوست تشکیل می دهند و اثر مسدود کنندگی خفیف و افزاینده رطوبت پوست را دارند اگر چه در مقایسه با سایر مرطوب کننده ها برتری خاصی را نشان نمی دهند. لیپوزوم ها تماس بین سلول های پوست و مواد فعال یا داروهای موضعی را به دلیل اینکه آنها را در درون خود محصور می نمایند کاهش می دهند. این امر می تواند باعث کاهش واکنش های حساسیتی شود.
لیپوزوم ها به خودی خود ماده ی فعالی نیستند و در واقع به عنوان نوعی واسطه برای ورود مواد فعال به درون پوست عمل می کنند و کارایی آنها هنوز نیاز به اثبات دارد.
گردآوری و تنظیم : نایس کلوب
کتاب آرایش و درمان پوست تالیف دکتر آوی شای ، دکتر هاوارد مایباخ ، دکتر رابرت باران ترجمه دکتر حمید نوروزی
