آلفا هیدروکسی اسیدها
آلفا هیدروکسی اسیدها ترکیباتی مشتق از گیاهان مختلف اند :
– اسید گلیکولیک از نیشکر به دست می آید.
– اسید مالیک از سیب مشتق می گردد.
– اسید تارتاریک از انگور به دست می آید.
– اسید سیتریک از لیمو تهیه می شود.
اسید لاکتیک نیز به این دسته تعلق داشته و از شیر ترش تهیه می شود. چون اکثر این اسیدها از منشاء گیاهی هستند به آنها اسید میوه نیز می گویند. گزارشات به دست آمده طی سالهای اخیر نشانگر تاثیر این مواد بر درمان فرایند پیری و بخصوص پیری ناشی از آفتاب است. از میان آلفا هیدروکسی اسیدها به اشکال مختلف مانند کرم، امولسیون های مایع، پماد، ژل و مواد پاک کننده وجود دارند. غلظت های مختلف این فرآورده ها در سه گروه تقسیم بندی می شوند :
– غلظت های پایین تا 10 % اینها را می توان به صورت آزاد در فروشگاه های آرایشی و بهداشتی تهیه کرد بدون اینکه نیاز به نسخه پزشک وجود داشته باشد.
– غلظت های 50% و کمتر، اینها باید تحت نظر پزشک مصرف گردد و برای لایه برداری خیلی سطحی پوست استفاده می شود که می توان مصرف آن را هر چند روز تکرار کرد.
– غلظت های 50 تا 70 درصد : این غلظت ها باید به وسیله پزشک جهت لایه برداری سطحی مورد استفاده قرار گیرد.
به طور کلی تاثیر آلفا هیدروکسی اسیدها بستگی به غلظت ماده، مدت تماس آن با پوست و تعداد دفعات به کار بردن آن دارد.
اثرات آلفا هیدروکسی اسیدها با غلظت پایین
– آلفا هیدروکسی اسیدها در غلظت های کم (زیر 10%) سبب تضعیف اتصال بین سلول های در حال دژنراسیون و سلول های مرده در لایه خارجی پوست می گردند و لایه تازه و نازک کراتینی جای لایه کراتینی خشک و آسیب دیده را می گیرد و پوست حالت نرم و جوان تر پیدا می کند.
– گلیکولیک اسید به عنوان یک مرطوب کننده عمل می کند و سبب جذب آب و تورم پوست و در نتیجه از بین رفتن چروک های ظریف می گردد و پوست های خشک و خشن، نرم تر و صاف تر می شوند. تاثیر مرطوب کنندگی آلفا هیدروکسی اسیدها طولانی تر از مواد مرطوب کننده معمولی است.
– برخی از آلفا هیدروکسی اسیدها خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدان دارند.
– اخیراً معلوم شده است که حتی غلظت های خیلی پایین آلفا هیدروکسی اسیدها با مصرف روزانه بر روی پوست های خراب شده به وسیله نور آفتاب تاثیر مثبت دارد. اسیدهای آلفا هیدروکسی لکه های تیره پوست را روشن می کنند و همچنین خطوط ظریف پوست را کاهش می دهند.
– غلظت های کم این ماده اثرات سودمندی بر آکنه نیز دارد.
تاثیرات غلظت های متوسط (تا 50%) آلفا هیدروکسی اسیدها بر پوست آسیب دیده به وسیله نور خورشید
اثر بر اپیدرم
امتحان میکروسکوپی پوست نشانگر این است که بعد از استفاده روزانه از اسید گلیکولیک 25% به مدت چندین ماه بر روی پوست آسیب دیده از نور خورشید اپیدرم تا حدودی ضخیم تر می شود و قوام آن بهبود می یابد، همچنین سلول ها یکنواخت تر و هم شکل تر می گردند. در واقع بسیاری از فرآورده های روشن کننده پوست حاوی آلفا هیدروکسی اسیدها همراه با ترکیبات دیگر هستند.
اثر بر روی درم
تحقیقات نشان می دهد که استفاده مداوم از آلفا هیدروکسی اسیدها با غلظت نسبتاً زیاد تاثیر مفیدی بر فیبرهای الاستیک پوست و افزایش رشته های کلاژن دارد.
روش مینی پیل Minipeel method
متخصصان آرایش در ایالات متحده مجاز به استفاده از فرآورده های آلفا هیدروکسی اسید تا غلظت 30% جهت لایه برداری خیلی سطحی پوست می باشند. این روش موسوم به مینی پیل است. دارو به مدت 30 دقیقه به روی پوست صورت و گردن به دفعات یک الی دوبار در هفته قرار داده می شود. لازم است که صورت قبل از این کار کاملا پاک شود تا سلول های مرده و الودگی ها برداشته شود. در غیر این صورت اسید به صورت یکنواخت و موثر بر پوست نفوذ نمی کند. محصولات تجاری آماده ای حاوی اسیدهای آلفا هیدروکسی و ماده پاک کننده در بازار موجود است. باید ماده موردنظر به صورت یک لایه نازک و یکنواخت به کار برده شود و بعد از مدت زمان مشخص شده در دستورالعمل دارو شسته شود. باید ماده را با آب یا محلول بیکربات سدیم ضعیف شست. احتمال مشخصی برای ایجاد سوختگی به وسیله مینی پیل وجود دارد. سایر مشکلات احتمالی شامل ساخت ناجور دارو به وسیله کارخانه سازنده و یا حساسیت فردی مشخص به یکی از ترکیبات دارو می باشد.
غلظتهای بالای آلفا هیدروکسی اسید برای لایه برداری شیمیایی سطحی
غلظت های بالاتر اسیدهای آلفا هیدروکسی دارای عملکرد قویتر و خاصیت سوزانندگی پوست هستند. بنابراین هر نوع استفاده از این غلظت ها باید تحت مراقبت پزشکی صورت گیرد. این غلظت های بالا (50 تا 70 درصد) به وسیله پزشکان جهت انجام لایه برداری سطحی به کار می روند. بعد از برداشته شدن لایه سطحی، پوست تازه و جوان جایگزین می گردد. تاثیر غلظتهای بالای ماده بستگی به مدت زمان تماس آن با پوست و دفعات استفاده از آن دارد.
اپیدرم
به دنبال استفاده مکرر از گلیکولیک اسید 70 % طی دوره های چند ماهه، اپیدرم بهبود می یابد. امتحان میکروسکوپی نشانگر افزایش ضخامت اپیدرم و صاف شدن پوست و کاهش چروک های پوستی در نگاه ظاهری است.
درم
رشته های تازه کلاژن و الاستین درون درم متعاقب به کار بردن آلفا هیدروکسی اسیدها با غلظت بالا تشکلیل می شود. بعلاوه این نوع درمان سبب روشن شدن پوست و کمرنگ نمودن لکه های تیره آن می گردد.
راهنمایی هایی برای نحوه استفاده
روش استاندارد استفاده از این ترکیبات شروع با غلظت پایین (3 تا 4درصد) برای نواحی صورت و گردن است که روزانه یکبار انجام می شود و بعد از چند روز می توان دوبار آن را مورد استفاده قرار داد که در صورت عدم تحریک پوست صورت می گیرد. بعد از چند هفته غلظت های بالاتر تا 10% را می توان مورد استفاده قرار داد. غلظت های بیشتر از 10% باید فقط به وسیله پزشک تجویز شود. گاهی ممکن است درماتولوژیست در کلینیک از غلظت های بالا استفاده نموده و بعد درمان خانگی را با غلظت های پایین تر تجویز کند.
اجتناب از نور آفتاب
اخیراً گزارشاتی مبنی بر حساس شدن پوست به آفتاب متعاقب استفاده طولانی از این ترکیبات ارائه شده است. بنابراین باید بیماران از نور خورشید اجتناب کنند و از ضد آفتاب مناسب استفاده نمایند. حتی اگر شب ها از این فرآورده استفاده شود باید بیمار باز هم طی روز ضد آفتاب را به کار ببرد. بسیاری از محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسیدها در ترکیب خود حاوی ضد آفتاب نیز هستند.
ترکیب با رتینوئیک اسیدها
آلفا هیدروکسی اسیدها را می توان با رتینوئیک اسیدها همراه کرد که در این صورت رتینوئیک اسیدها را شب ها و آلفا هیدروکسی اسید را روزها باید مورد استفاده قرار داد. برخی از محققان احساس می کنند این ترکیب تاثیر قوی تری خواهد داشت. آلفا هیدروکسی اسیدها را می توان با ترکیبات دیگری که جهت درمان تیرگی پوست به کار می روند نیز همراه کرد.
عوارض احتمالی
با غلظت های کم آلفا هیدروکسی اسیدها
سوزش، قرمزی، خارش شایع نیست ولی محتمل است. در این حالت باید دارو قطع شود. سازمان غذا و دارو در سال 1999 هشدار داد که حتی تحریک خفیف نشانه آسیب به وسیله فرآورده است.
غلظت های متوسط و بالای آلفا هیدروکسی اسیدها
عوارض از لحاظ شدت متفاوت است. تحریک خفیف به صورت قرمزی و سوزش خود را بروز می دهد. موارد شدید به صورت بروز تاول و سوختگی دردناک است.
استفاده از اسیدهای آلفا هیدروکسی در پوست های تیره
استفاده از این فرآورده ها در نژاد آسیایی و افرادی که پوست تیره دارند نیاز به توجه خاص دارد. در اینها تمایل به تحریک پوست و ایجاد پیگمانتاسیون وجود دارد که البته در محصولات بازاری آرایشی و با غلظت های کم احتمال این امر خیلی اندک است. از طرف دیگر در غلظت های بالای 20% و آنهایی که جهت لایه برداری به وسیله پزشکان مورد استفاده قرار می گیرند. شیوع این عوارض بیشتر است. علی رغم موارد بالا گلیکولیک اسید کاملاً ماده ای بی خطر جهت لایه برداری در افراد تیره پوست است.
گردآوری و تنظیم : نایس کلوب
کتاب آرایش و درمان پوست تالیف دکتر آوی شای ، دکتر هاوارد مایباخ ، دکتر رابرت باران ترجمه دکتر حمید نوروزی
