ناخن
ناخن در انسان معادل چنگال در سایر پستانداران است اگر چه نقش ناخن در طی تکامل به عنوان یک سلاح کمتر دیده شده است. در انسان عمل ناخن اساس حفاظت از انگشتان و کمک به انجام کارهای دستی ظریف است. وجود ناخن های سالم و زیبا امری بسیار مهم است. ناخن هایی که خوب نگهداری شده اند مکمل جذابیت ظاهری و منعکس کننده سلامت عمومی فرد هستند. همچنین ناخن ها تا حدودی نشانگر شخصیت و وضعیت اجتماعی فرد می باشند.
ساختمان ناخن
ناخن عمدتاً از کراتین تشکیل شده است. این ماده همان پروتئینی است که در مو و پوست نیز وجود دارد ولی در ناخن شکل دیگری از کراتین به نام کرایتن سخت که از نظر ترکیب شیمیایی شباهت به شاخ حیوانات دارد موجود است. این نوع کراتین دارای سولفور خیلی زیادتر نسبت به کراتین پوست است. بعلاوه ناخن ها حاوی مقادیر جزئی از عناصری چون کلسیم و روی هستند. خاصیت ارتجاعی که در ناخن وجود دارد به علت وجود فسفولیپیدهاست که ترکیبات چربی حاوی پلی ساکاریدها و پروتئین ها هستند. فسفولیپیدها از اجزای اصلی غشاء سلولی هستند آب می تواند به راحتی به درون ناخن نفوذ کند (حتی بیشتر از پوست) و به همین علت تماس مکرر ناخن با آب و مواد پاک کننده سبب خشکی و شکنندگی ناخن می گردد.
سختی و قدرت ناخن نه تنها به ترکیبات آن بلکه به شکل ناخن نیز بستگی دارد. حالت تحدب در ناخن باعث می شود که ناخن از قدرت بیشتری نسبت به حالت صاف و تخت برخودار گردد.
صفحه ناخن
قسمت قابل رویت بیرونی ناخن را صفحه ناخن می گویند.
ماتریکس ناخن
ماتریکس در معنای وسیع خود بافت یا قسمتی را شامل می شود که توانایی تولید بخشی از ناخن را داشته باشد و بنابراین اشاره به ریشه ناخن دارد. این بخش از ناخن زنده و فعال است. سلول های ماتریکس در ناحیه ماهک یا Lanulaو در زیر چین پوستی قسمت قاعده ای ناخن قرار دارند. سلول های ماتریکس مرتباً در حل تکثیر بوده و سبب رشد ناخن می گردند. آسیب- ماتریکس می تواند باعث تخریب ناخن شود.
ماهک ناخن
ماهک قسمتی است هلالی و کمرنگ در قاعده ناخن که بخش جلویی ماتریکس را شامل می گردد.
شباهت ها وتفاوت های رشد مو و ناخن
همانند مو، در مورد ناخن نیز سلول های قاعده ای تقسیم شده و باعث رشد ناخن می شوند. بخش بیرونی ناخن نیز از ماده کراتینی (شاخی) مرده تشکیل شده است.همان گونه که گفته شد کراتین ناخن با کراتین مو تفاوت دارد و برخلاف مو که دارای دوره های رشد است در تمام طول عمر به طور مداوم رشد می کند.
بستر ناخن
بستر ناخن عبارت از بافت نرم در زیر صفحه ناخن است و حاوی عروق خونی ظریف بسیاری است که سبب ایجاد رنگ صورتی در ناخن می گردد، در حالی که رنگ اصلی صفحه ناخن همان طور که در لبه آن مشاهده می شود سفید است.
کوتیکول
در قاعده ناخن چین پوستی دیده می شود که به آن کوتیکول می گویند.
رشد ناخن
ناخن انگشتان دست هر ماه تقریبا 3 تا 4 میلی متر رشد می کند. ناخن پا دارای رشدی آهسته تر و تقریبا معادل 40 درصد ناخن دست است. رشد ناخن تحت تاثیر آب و هوا نیز قرار دارد و در هوای گرم تشدید و در هوای سرد کندتر می شود. همچنین سن در رشد ناخن تاثیر دارد در جوان ها ناخن سریعتر شد می کند و با افزایش سن تدریجا رشد آن کمتر می شود استفاده از انگشتان سبب افزایش رشد ناخن می شود طوری که در افراد راست دست ناخن دست راست کمی تندتر از دست چپ رشد می کند. برخی داروها نیز بر رشد ناخن موثرند. حاملگی نیز سبب افزایش رشد ناخن می شود.
مراقبت از ناخن
– نباید به ناخن به عنوان یک ابزار (مثلاً برای باز کردن درب نوشابه و غیره) نگاه کرد.ناخن های بلند که از لبه های انگشتان فراتر روند تمایل بیشتری برای شکسته شدن دارند.
– از جویدن ناخن باید اجتناب شود.
– تماس مکرر با آب سبب خشکی و آسیب به ناخن می گردد و ناخن را شکننده می کند و انتهای آن ممکن است دو تکه شود. موقع شستن ظروف یا انجام کارهایی که با مواد شیمیایی در رابطه است باید از دستکش محافظ استفاده کرد.
کوتاه کردن ناخن
قبل از گرفتن ناخن باید دست را در آب گرم قرار داد تا ناخن نرم شوند. موقع کوتاه کردن ناخن باید قسمت جلوی ناخن حالت هلالی داشته باشد ولی گوشه ها صاف باشد.
باید از کوتاه کردن گوشه های ناخن به صورت دایره ای اجتناب شود و ناخن از حدود خط طبیعی خود که به صورت مستقیم است بیشتر بریده نشود. اگر ناخن به طرز صحیح بریده شود محکم تر خواهد بود و از فرو رفتن آن به درون گوشت ممانعت خواهد شد.
گردآوری و تنظیم : نایس کلوب
کتاب آرایش و درمان پوست تالیف دکتر آوی شای ، دکتر هاوارد مایباخ ، دکتر رابرت باران ترجمه دکتر حمید نوروزی
